छैन काम, छैन दाम, बेरोजगार हो मेरो नाम।
खायो, बस्यो, सुत्यो, यही त हो मेरो काम।
हो, म बेरोजगार हुँ, तर यो मेरो रहर होइन, बाध्यता हो।
प्रयास नगरेको त होइन, निरन्तर गरिरहेछु, गर्दा गर्दै हार्छु, म के गरूँ?

हैन, कुन जुनी जन्म लिएँ मैले,
मेरो भाग्यमा यही लेखेछ,
भनूँ कि विधाताले यही मागेछ,
जे छोयो, त्यही खरानी बन्छ, म के गरूँ?

मलाई पनि रहर छ, केही कमाउने,
मेरो बाको रित्तो गोजी देखेर ,
तन्ना भएका आफ्नालाई फेरि किन्ने।
प्रयास गर्दागर्दै पनि हार मात्र पाइरहेछु, म के गरूँ?

माफ गर है मलाई,
सकिन खुशी किन्नलाई,
जिन्दगी यस्तै जान्छ कि खै?
नआत्तिन, मेरो पनि दिन आउँछ कि,
“जसको कोही हुँदैन, उसको भगवान हुन्छ” भन्दै,
कति दिन सम्हालूँ मनलाई?

खै मेरो त भगवान पनि छैन्न कि,
जति मागे पनि केही दिन्न त।
होइन, मेरो माग गलत भयो कि,
तिमी निर्दयी भयौ खै॥
म खुशी मागिरहन्छु,
तिमी दुख दिइरहन्छौ।

खै कति अझै यसरी बस्नुपर्ने हो,
बारम्बार आफैलाई मार्नुपर्ने हो।
थाकीसके यी हातहरू, तिमीलाई जोर्दा,
म काम खोजिरहन्छु, तिमी पहिचान मागिरहन्छौ।

लाखौं खर्च गरेर निकालेका ती प्रमाणपत्रमा पनि धुलो लागिसक्यो,
जिन्दगी भने अझै सुन्यमा छ,
खै त यी प्रमाणपत्रहरू कहाँ काम लाग्यो?
प्रयास नगरेको त होइन,
गर्दा गर्दै असफल हुन्छु, म के गरूँ?

केही गर्छु भनेर प्रयास गर्दा,
बारम्बार असफल भएको त के कुरा गर्नु,
बाहिर जान्छु भनेर दलाललाई पैसा तिर्दा,
गोजी रित्तियो, खै कसलाई भनूँ?

हो, म बेरोजगार हुँ,
बेरोजगार हुनु मेरो रहर होइन, बाध्यता हो।
संगै पढेका साथीहरू कोही अष्ट्रेलिया, अमेरिका पुगे,
कोही जापान, कोरिया।
म भने यही गाउँघरमा अल्झिएँ।

केही गर्न नस्कदा मेरो पनि मन पोल्छ नि,
साथी तिमी फोटो नहाल न,
खै किन यो मन नराम्रोसॅग जल्छ नि?

बिचरा भन्ने शब्द सुन्दा,
मन कस्तो हुन्छनि ,
किन किन मै माथि हाँसीरहेको जस्तो लाग्छ।
प्रकृतीले नि मलाईनै गील्लाए झै लाग्छ॥
कस्तो चल्दै छ जिन्दगी भनी प्रश्न गर्दा आफ्नै चरीत्र हत्या भएजै लाग्छ॥
सकिन केही गर्नलाई,
तैपनि मैले हार मानेको छैन,
केही प्रयास अझै जारी छ,
मेरो नि दिन आउला नि है।

हो, म बेरोजगार हुँ,
यो मेरो रहर होइन, बाध्यता हो।
आफ्नो भविष्य सम्झेर,
कति आँसु बगे सिमा भएन
यी रातलाई सोध,
कति छटपटिमा बिताएँ गिन्ति भएन ॥
प्रयास गरिरहेकै हो,
खै के पुगेन,
बारम्बार असफल नै भए,
भाग्यमा यही लेखेको भनूँ कि,
विधाताले यही खोजेको भनूँ?
जे चाहे ती सबै कल्पनामा हराए।
-ईरा आर्याल